Relacje polsko-irańskie - wystawa i konferencja

W siedzibie Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie przy ul. Długiej 7 w dniach 25 lutego - 6 marca będzie można oglądać wystawę pt. „Polska – Iran. Wczoraj i dziś”, przygotowaną z okazji 540. rocznicy nawiązania polsko-irańskich kontaktów dyplomatycznych. 

Zaprezentowane zostaną m.in.: korespondencja Zygmunta III Wazy z szachem Abbasem I, dokumenty związane z misjami dyplomatycznymi i handlowymi, a także ukazujące losy obywateli polskich w Iranie podczas II wojny światowej. 

W środę, 25 lutego o godz. 11.00 w Archiwum Głównym Akt Dawnych rozpocznie się konferencja poświęcona wzajemnym relacjom. Jej otwarcia dokona Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych Władysław Stępniak. 

Na obydwa wydarzenia wstęp jest wolny. 

 

KONFERENCJA

Relacje polityczne i kontakty dyplomatyczne przedstawią: Morteza Damanpak Jami - wiceprezes Ośrodka Studiów Międzynarodowych i Edukacji MSZ, Said Zahedi - zastępca Naczelnika Wydziału Analizy Dokumentów MSZ, dr hab. Andrzej Krzysztof Kunert - sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa; stosunki w dziedzinie kultury i sztuki omówią: prof. dr hab. Tadeusz Majda z Wydziału Orientalistycznego UW, wykładowca akademicki Feren Zahedi oraz reżyserzy filmowi Dorota Latour i Khosro Sinaei.

O godz. 14.00 nastąpi podsumowanie konferencji, następnie rozpocznie się projekcja filmu Andrzeja Czuldy „Perskie Ocalenie”. 

WYSTAWA

Pierwsza część ekspozycji obejmie dokumenty obrazujące wzajemne relacje w okresie od XV do XVIII wieku. Na szczególną uwagę zasługuje korespondencja władcy perskiego z dynastii Safawidów, Abbasa I, zwanego w ówczesnej Europie Wielkim, wraz z królem polskim Zygmuntem III Wazą. Obaj władcy zapewniali się wielokrotnie o wzajemnej przyjaźni i chęci rozwijania pokojowych kontaktów. Czasy panowania Abbasa I (1587-1629), wybitnego polityka, mecenasa kultury i sztuki, otwierającego Persję na szerokie kontakty z Europą, uznawane są za najświetniejszy okres w dziejach nowożytnej Persji. Toczący wojnę z Turcją władca szukał sojuszników w Rzeczypospolitej. Na wystawie zostaną pokazane dokumenty z 1605 r. związane z misją dyplomatyczną Mehdiego Kuli Ben Turkmana - wysłannika szacha do króla polskiego, a także dotyczące misji do Persji prowadzonych przez rotmistrza królewskiego Bohdana Gurdzewicza w drugiej połowie XVII w. Jego podróże miały na celu uzgodnienia polityczne we wzajemnych relacjach (w tym zjednanie szacha dla koalicji antytureckiej), przyczyniły się także do zintensyfikowania kontaktów handlowych między Rzecząpospolitą a Persją, rozwijanych od panowania Zygmunta III Wazy. Z Persji sprowadzano głównie tkaniny, dywany, a przede wszystkim konie. 

Persja była jednym z dwóch państw (obok Imperium Osmańskiego), które nie uznały rozbiorów Polski. Kontakty z okresu I Rzeczypospolitej odrodziły się po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r., uległy zaś znaczącemu zacieśnieniu podczas II wojny światowej. Wydarzeniom z tego okresu poświęcona jest druga część ekspozycji, przygotowana na podstawie dokumentów przechowywanych w archiwach irańskich. Ukazują one losy obywateli polskich, deportowanych w głąb Związku Radzieckiego na początku wojny, a następnie – wskutek nieprzychylnej Polakom postawy strony radzieckiej - ewakuowanych w 1942 r. na Bliski Wschód. Do Iranu napłynęła wtedy duża fala uchodźców, zarówno żołnierzy z uformowanej na terenie Związku Radzieckiego Armii Polskiej gen. Andersa, jak i cywili, w tym dzieci. Polscy uchodźcy znaleźli w Iranie schronienie, spotykając się z życzliwością i pomocą władz i ludzi. Ogółem do Iranu przybyło 116 tys. obywateli polskich (78 tys. żołnierzy i 37 tys. cywili). Zaczęły powstawać polskie szkoły, instytucje kulturalne i ośrodki życia polskiego. Miasto Isfahan, historyczna stolica perskich władców, w latach II wojny światowej zyskał miano „miasta polskich dzieci”. "Dzieci Isfahanu” trafiły z Iranu do Nowej Zelandii, Libanu, Indii, po wojnie do krajów Europy Zachodniej, zaś niewielka część z nich wróciła do Polski. Niezależnie od miejsca zamieszkania starają się dokumentować swoje losy i upowszechniać wiedzę o nich.

Wystawa będzie czynna od poniedziałku do piątku w godz. 10.00-15.00. 

 

 

 

 

Źródło: http://www.archiwa.gov.pl